ऑस्टिओपोरोसिस ही अशी स्थिती आहे ज्यामध्ये हाडांच्या घनतेमध्ये कमी होते, त्याची शक्ती कमी होते आणि परिणामी नाजूक हाडे होतात. ऑस्टियोपोरोसिस अक्षरशः असामान्य सच्छिद्र हाडांकडे नेतो जो स्पंज सारख्या संकुचित होतो. सांगाड्याचा हा विकार हाडांना कमकुवत करतो आणि हाडांमध्ये वारंवार फ्रॅक्चर (ब्रेक) होतो.

सामान्य हाडे प्रथिने, कोलेजेन आणि कॅल्शियमपासून बनलेले असतात जे सर्व हाडांना सामर्थ्य देतात. ऑस्टिओपोरोसिसमुळे ग्रस्त हाडे तुलनेने किरकोळ दुखापतीने सुद्धा फ्रॅक्चर होऊ शकतात, ज्यामुळे सामान्यतः हाडांना फ्रॅक्चर होऊ शकत नाही. फ्रॅक्चर एकतर क्रॅकिंगच्या स्वरूपात (हिप फ्रॅक्चर प्रमाणे) किंवा कोसळणे (पाठीच्या कशेरुकाच्या संक्षेप फ्रॅक्चर प्रमाणे) असू शकते. पाठीचा कणा, हिप्स, रिब्स आणि मनगट हे ऑस्टिओपोरोसिसपासून हाडांच्या फ्रॅक्चरचे सामान्य भाग आहेत.

ऑस्टिओपोरोसिस दशकांपर्यंत कोणत्याही लक्षणांशिवाय असू शकतो कारण हाडांच्या फ्रॅक्चर होईपर्यंत ऑस्टिओपोरोसिस लक्षणे दिसून येत नाही. शिवाय काही ऑस्टिओपोरोटिक फ्रॅक्चर अनेक वर्षे शोधण्यापासून वाचू शकतात जेव्हा त्यांना लक्षणे नसतात. म्हणूनच, रुग्णांना वेदनादायक फ्रॅक्चर होईपर्यंत त्यांच्या ऑस्टिओपोरोसिसबद्दल माहिती नसते. पाठीच्या मणक्यांच्या फ्रॅक्चरमुळे पाठीच्या तीव्र वेदना होऊ शकतात. वर्षानुवर्षे पाठीचा कणा वारंवार खंडित होणे आणि पाठीचा कणा कमी होणे यासह कंबरदुखीचा त्रास होऊ शकतो. एकदा एखाद्या व्यक्तीला ऑस्टियोपोरोसिसमुळे पाठीच्या फ्रॅक्चर झाल्यास नजीकच्या भविष्यात (पुढच्या काही वर्षांत) अशा प्रकारचे आणखी एक फ्रॅक्चर होण्याचा धोका आहे. रजोनिवृत्तीनंतर महिलांमध्ये फ्रॅक्चर होण्याची अधिक शक्यता असते (कारण हाडांची ताकद टिकवण्यासाठी महिलांना इस्ट्रोजेन हार्मोन्सची आवश्यकता असते आणि रजोनिवृत्तीनंतर हे कमी होते).

१.जीवनशैलीत बदल – धूम्रपान सोडा / जास्त प्रमाणात मद्यपान टाळा / समतोल आहार घ्या आणि योग्य प्रमाणात कॅल्शियम आणि व्हिटॅमिन डी घ्या.

२.औषधोपचार – ज्यामुळे हाडांचा नाश थांबू शकतो ,ज्यामुळे हाडांची निर्मिती वाढू शकते

तीव्र (सामान्यत: वृद्ध) पाठदुखीसह (गर्भाशयाच्या ग्रीवाच्या मणक्याचा त्रास असल्यास, मानदुखीने दुखणे) हालचाली थांबत असल्यास, खात्री करून घेण्यासाठी एक्स-रे आणि एमआरआय करणे सहसा आवश्यक असते. एमआरआय केवळ फ्रॅक्चर दाखवत नाही तर कोणत्या फ्रॅक्चरचा तुकडा पाठीच्या कण्याजवळ सरकला आहे किंवा धोकादायक स्पायनल कॉर्ड पिंच होऊ शकतो हे देखील दर्शवितो.पायांचा पक्षाघात टाळण्यासाठी न्यूरो सर्जनची याची तातडीने दखल घ्यावी. परंतु काही दुर्दैवी रुग्णांमध्ये गंभीर अशक्तपणा किंवा नंतर ते न्यूरोसर्जनकडे येतात.

व्हर्टेब्रोप्लास्टी:जर एमआरआयने मणक्याचे (व्हर्टेब्रा) फ्रॅक्चर दाखवले परंतु मणक्याचे कॉम्प्रेशन नसले (म्हणजेच, हात व पायांची कमकुवतपणा किंवा सुन्नपणा संबंधित नाही) तर वेदनापासून मुक्त होण्यासाठी किंवा पुढील संकुचिततेपासून धोका टाळण्यासाठी वर्टिब्रोप्लास्टीसारखी सोपी प्रक्रिया केली जाऊ शकते. आणि अर्धांगवायू यात मणक्याच्या हाडात हाडांच्या सिमेंटचे इंजेक्शन दिले जाते आणि त्यामुळे ते कायमचे बळकट होतात . ही एक अत्यंत सुरक्षित प्रक्रिया आहे आणि बहुतेक आश्चर्यकारकपणे चांगले परिणाम देते.

पाठीचा कणा कम्प्रेशनमुळे पायांना अशक्तपणा असल्यास, एक सोपी ओपन शस्त्रक्रिया आणि दबाव कमी करणे + व्हर्टेब्रोप्लास्टी (बोन सिमेंटिंग) , सहसा समाधानकारक परिणाम देते.